نابرابری در ابتلا به عوامل خطر بيماري¬هاي غيرواگير در شهرستان شاهرود

چکیده

مقدمه: بررسی شاخص نابرابری در ابتلاء به عوامل خطر بیماری­های غیر واگیر در گروه­های اقتصادی- اجتماعی مختلف شهرستان شاهرود با استفاده از داده­های مربوط به بررسي­هاي نظام مراقبت بیماری­های غیر واگیر سال 1383.

مواد و روش­ها: یک مطالعه مقطعی با حجم نمونه 1000 نفر (از هر دو جنس و به تعداد برابر) که در پنج گروه سنی 24-15، 34-25، 44-35، 54-45 و 64-55 سال قرار داشتند. برای تعیین متغیر وضعیت اقتصادی-اجتماعی، از روش آناليز مؤلفه اصلي (principle component analysis) استفاده گردید و مشاهده گردید سه متغیر شغل، وضعيت سواد و تعداد اعضاي خانوار بيش­ترين سهم را در واريانس متغير­هاي دهگانه به خود اختصاص دادند (1/80 درصد). پس از ساخت متغیر جدید، هر يك از عوامل خطر بيماري­هاي غير واگير در سطوح مختلف اين متغير بررسي و شاخص­هاي نابرابري اندازه­گیری شد.

یافته­ها: شاخص مرکزیت (Concentration Index) برای فشارخون، دیابت، چاقی و کلسترول بالا به ترتیب برابر 613/0، 755/0، 575/0 و 695/0 محاسبه گردید. هم­چنین این شاخص برای بی­حرکتی، مصرف سیگار، تغذیه نامناسب و حوادث به ترتیب برابر 509/0، 638/0، 511/0 و 582/0 به­دست آمد. بررسي شاخص و منحني­هاي concentration نشان­دهنده وجود نابرابري در ابتلاء به عوامل خطر بيماري­هاي غيرواگير در شهرستان شاهرود می باشد. بيش­ترين نابرابري مربوط به ديابت و با درجات کم­تر مربوط به كلسترول بالا، فشارخون بالا و چاقي است. در مورد مصرف سيگار و حوادث نابرابري واضح نیز وجود داشت اما نابرابری در بيحركتي و وضعيت تغذيه دیده نشد.

نتیجه­گیری: ابتلا به عوامل خطر بيماري­هاي غيرواگير در شهرستان شاهرود در سال 83 در گروه­هاي مختلف اقتصادي- اجتماعي با نابرابری همراه بوده است. انجام مطالعات وسيعتر با حجم نمونه كافي و با استفاده از سؤالات مناسب در خصوص سنجش وضعيت اقتصادي- اجتماعي برای شناسايي نابرابري ضروري به نظر مي­رسد.