اعتبارسنجی پروتکل پلکان فرانسیس به‌روش تجزيه و تحليل گازهای تنفسی و طراحی معادله بومی برآورد ظرفیت هوازی در پسران ایرانی

چکیده

مقدمه: اندازه‌گیری دقیق، ایمن و ساده ظرفیت قلبی- تنفسی بچه‌ها در شرایط تحقیقاتی و بالینی اهمیت بالایی دارد. بنابراین، ارزیابی اعتبار آزمون‌های میدانی ورزشی خارج از محیط آزمایشگاهی قابل تأمل است. هدف این مطالعه سنجش اعتبار و پایایی پروتکل پلکان فرانسیس بر مبنای تجزيه و تحليل گازهای تنفسی (VO₂,VCO₂,RER) و طراحی معادله بومی برای برآورد ظرفیت هوازی پسران ایرانی است.

مواد و روش‌ها: حداکثر اکسیژن مصرفی (VO_2peak) به دو شیوه آزمون استاندارد بیشینه روی تریدمیل با سنجش مستقیم گازهای تنفسی و آزمون میدانی پلکان فرانسیس روی نیمکت الکترومکانیکی (ارگواستپ) با قابلیت تنظیم ارتفاع در 138 پسر سالم 8 تا 13 ساله اندازه‌گیری شد. برای ارزیابی اعتبار و پایایی پروتکل پلکان فرانسیس به‌ترتیب از ضریب همبستگی پیرسون و همبستگی درون طبقه‌ای درون گروهی (ICC) استفاده شد.

نتایج: همبستگی معناداری بین حداکثر اکسیژن مصرفی در روش معیار و روش برآورد از طریق پروتکل پلکان فرانسیس مشاهده شد (001/0>P، 85/0=r). پایایی آزمون پلکان میدانی در حد عالی مشاهده شد (96/0=ICC). همچنين معادله خطی پیشگوی حداکثر اکسیژن مصرفی ویژه پسران ایرانی با استفاده از متغیرهای سن، BMI و ضربان قلب پایانی آزمون پله طراحی شد (001/0>P، 61/02=SEE، 88/0=r).

نتیجه‌گیری: با‌توجه به اعتبار بالای آزمون پله فرانسیس متناسب با ابعاد آنتروپومتریکی، می‌توان از آن در برآورد سطح کارآیی دستگاه قلبی- تنفسی پسران (VO_2peak) استفاده کرد. کاربست معادله بومی آزمون پله فرانسیس ویژه پسران ایرانی، می‌تواند در مراکز بالینی، ورزشی و در مطالعات علوم تندرستی قابل توجه باشد.