بررسي وضعيت مصرف سيگار و عوامل مؤثر بر گرايش به ترک در دانشجويان خوابگاه¬هاي دانشگاه علوم پزشکي تبريز

Abstract

مقدمه: ترک سيگار در جوانان و نوجوانان يکي از اولويت­هاي برنامه­هاي پيشگيري مي­باشد. هدف مطالعه حاضر تعيين شيوع مصرف سيگار، بررسي تجربيات ترک سيگار و عوامل مؤثر بر گرايش به ترك سيگار در بين نمونه­اي از دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي مي­باشد.

مواد و روش­ها: در مجموع 523 نفر (293 زن، 246 مرد) از دانشجويان در يک مطالعه مقطعي شرکت کردند. ابزار جمع­آوري اطلاعات يک پرسش­نامه خود ايفا بود که شامل سؤالاتي در مورد اطلاعات دموگرافيکي سؤالاتي به­صورت باز و بسته جهت تعيين وضعيت مصرف سيگار، تجربيات ترک، گرايش به ترک، مصرف الکل و مصرف مواد اعتياد آور قبل و بعد از شروع مصرف سيگار بود. داده­ها توسط آزمون­هاي t-test و و دقيق فيشر با استفاده از نرم_­افزار SPSS آناليز شدند.

يافته­ها: شيوع کلي مصرف سيگار9/8% (18 % مردان و 4/1% زنان) بود. بين جنس و وضعيت مصرف سيگار و هم­چنين بين بين مصرف الکل و مصرف سيگار رابطه آماري معناداري وجود داشت (001/0P<). مهم­ترين دلايل شروع مصرف سيگار، کنجکاوي، کسب تجربه جديد و امتحان کردن (76/37%)، کسب لذت و سرگرمي (48/17%)، مشکلات روحي و رواني و آرامبخشي (08/16%)، دوستان سيگاري ( 38/15%)، ناآگاهي و بي­تجربگي (89/4%) بودند. 16/54% مصرف­کنندگان کنوني سابقه اقدام به ترک داشتند. آگاهي از مضرات سيگار (47/43%)، عدم وابستگي و علاقه به سيگار (73/21%)، تنفر از دود سيگار (04/13%)، توصيه­هاي ديگران (69/8%)، موقعيت اجتمايي (69/8%) مهم­ترين دلايل ترک سيگار بودند. مهم­ترين دلايل عدم موفقيت در ترک مشکلات مادي و اجتماعي (26%)، افسردگي و مشکلات عصبي (23%)، وابستگي روحي و رواني (23/19%)، و دوستان سيگاري (38/15%) بودند. از عوامل تأثيرگذار در ايجاد انگيزه براي ترک، ضرر جسماني ناشي از مصرف سيگار، اعتقاد به مضر بودن سيگار، بيماري­هاي مرتبط با سيگار و موقعيت اجتماعي خود به ترتيب بيش­ترين تأثير را داشتند. شيوع مصرف اکثر مواد اعتيادآور بعد از شروع مصرف سيگار در مقايسه با قبل از آن بالا بود.

نتيجه­گيري: با شناخت هرچه بيش­تر عوامل مؤثر در ايجاد انگيزه براي ترک سيگار مي­توان برنامه­هاي پيشگيري بسيار کارآمدتري را براي جوانان طراحي کرد.