بررسی اثرات کاهش شیوع دیابت و اختلال قند خون ناشتا بر بار قابل انتساب آن به بیماری¬های قلبی عروقی در ایران

چکیده

مقدمه: اطلاع از مقدار بار قابل انتساب دیابت و اختلال قند خون ناشتا به بیماری­های قلبی عروقی به­دلیل اهمیت آن در تدوین راه­کارهای پیشگیری و اولویت­بندی مداخلات مربوطه ضروری است. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثرات کاهش شیوع اختلال قند خون ناشتا (Impaired Fasting Glucose)، شیوع ابتلای کنونی به دیابت (Known Diabetes Mellitus) و شیوع مبتلایان به دیابت با تشخیص جدید (Newly Diagnosed Diabetes Mellitus (NDM) ) بر بار قابل انتساب آن به بیماری­های قلبی عروقی در ایران در سال 1388 انجام شده است.

مواد و روش­ها: به­منظور محاسبه سهم تأثیر بالقوه Potential Impact Fraction)) و درصد بار قابل انتساب بیماری­های قلبی عروقی از متدولوژی ارزیابی خطر مقایسه­ای (Comparative Risk Assessment) سازمان جهانی بهداشت استفاده گردید. داده­های مربوط به شیوع اختلال قند خون ناشتا (Fasting Plasma Glucose [FPG] ≥6.1 and <7.0 mmol/l)، شیوع ابتلای کنونی به دیابت (If they reported having medication treated diabetes) و شیوع مبتلایان به دیابت با تشخیص جدید (FPG ≥7.0 mmol/l) از سومین دوره بررسی کشوری نظام مراقبت عوامل خطر بیماری­های غیرواگیر در سال 1386 استخراج گردید. هم­چنین داده­های مربوط به اندازه اثر (Adjusted Hazard Ratio) عوامل خطر مربوطه از یک مطالعه معتبر انجام شده در ایران گرفته شد. سهم تأثیر بالقوه در دو حالت سطح حداقل خطر تئوریک و امکان­پذیر محاسبه گردید و از رویکرد شبیه­سازی (Monte Carlo simulation-modeling techniques) برای برآورد عدم قطعیت (Uncertainty) درصد بار قابل انتساب استفاده گردید.

يافته­ها: با کاهش شیوع مبتلایان به دیابت با تشخیص جدید در زنان از 05/10 درصد به سطح حداقل خطر امکان­پذیر یعنی 5 درصد، 3/4 درصد از کل سال­های از دست رفته تعدیل شده با ناتوانی (DALYs) به­دلیل بیماری­های قلبی عروقی را می­توان کاهش داد. این مقدار برای مردان 9/2 درصد می­باشد. به­طور کلی با کاهش شیوع IFG و NDM به سطح حداقل خطر تئوریک یعنی صفر در کشور، به­ترتیب 7/0 و 1/6 درصد از کل سال­های از دست رفته تعدیل شده با ناتوانی به­دلیل بیماری­های قلبی عروقی در مردان قابل اجتناب خواهد بود. این مقدار برای زنان به­ترتیب 1/1 و 5/8 درصد است.

نتیجه­گیری: نتایج بررسی حاضر، اجرای غربالگری کشوری و دوره ای را در بزرگسالان اثربخش پیش­بینی می­نماید. اگرچه در این مطالعه، داده­های مربوط به شیوع دیابت و اختلال قند خون ناشتا و داده­های اندازه اثر مربوطه از منابع بروز شده و ملی گرفته شده است، با این وجود به­منظور تصمیم­سازی بهتر و اولویت­بندی مداخلات پیشنهاد می­گردد گزارش بار قابل انتساب (Attributable Burden) براساس مطالعات بروز شده محاسبه بار بیماری در سطح ملی و به­صورت تعداد سال­های از دست رفته تعدیل شده با ناتوانی بجای درصد بار قابل انتساب انجام گیرد.