برآورد بار قابل انتساب به عوامل خطر سکته مغزی در ایران

چکیده

مقدمه: اطلاع از مقدار بار قابل انتساب به عوامل خطر سکته مغزی به­دلیل نقش آن در تدوین راه­کارهای پیشگیری و اولویت­بندی مداخلات ضروری است. مطالعه حاضر با هدف برآورد بار قابل انتساب به برخی از عوامل خطر سکته مغزی شامل فشارخون بالا، اضافه وزن، چاقی، مصرف سیگار و فعالیت بدنی ناکافی در ایران انجام شده است.

مواد و روش­ها: به­منظور محاسبه سهم تأثیر بالقوه Potential Impact Fraction)) و درصد بار قابل انتساب به عوامل خطر سکته مغزی از متدولوژی ارزیابی خطر مقایسه­ای (Comparative Risk Assessment) سازمان جهانی بهداشت استفاده گردید. اطلاعات مربوط به شیوع عوامل خطر از پنجمین دوره بررسی کشوری عوامل خطر بیماری­های غیرواگیر در سال 1388 استخراج گردید. سهم تأثیر بالقوه در دو حالت حداقل سطح خطر تئوریک و امکان­پذیر محاسبه گردید و از رویکرد شبیه­سازی (Simulation) برای برآورد عدم قطعیت (Uncertainty) درصد بار قابل انتساب استفاده گردید.

يافته­ها: با کاهش شیوع فشارخون بالا از 16 درصد در مردان و 1/16 درصد در زنان به 10 درصد، به ترتیب7/15 درصد و 8/15 درصد از کل سال­های از دست رفته تعدیل شده با ناتوانی (DALYs) بدلیل سکته مغزی در مردان و زنان را می­توان کاهش داد. به­طور کلی با حذف مواجهه مردان بالای 15 سال کشور با عوامل خطر فشارخون بالا، اضافه وزن، چاقی، مصرف سیگار و فعالیت بدنی ناکافی به­ترتیب 6/41، 12، 8/4، 4/3 و 8/2 درصد از کل سال­های از دست رفته تعدیل شده با ناتوانی به­دلیل سکته مغزی در مردان قابل اجتناب خواهد بود. این مقدار برای زنان به ترتیب 7/41، 9/10، 9/10، 2/0 و 8/4 درصد است.

نتیجه­گیری: اگرچه در این مطالعه شیوع عوامل خطرساز سکته مغزی از گزارش پنجمین دوره نظام مراقبت عوامل خطر بیماری­های غیرواگیر در سال 1388 گرفته شده است، با این وجود به­منظور تصمیم­گیری بهتر و متقاعد نمودن سیاستگزاران نظام سلامت پیشنهاد می­گردد گزارش بار قابل اجتناب (Avoidable Burden) براساس مطالعات بروز شده محاسبه بار بیماری در سطح ملی و به­صورت تعداد سال­های از دست رفته تعدیل شده با ناتوانی بجای درصد بار قابل انتساب انجام گیرد.