الگوهاي داوري رايج مقالات مجلات

چکیده

یکی از مهم‌ترین مراحل چاپ مقالات، فرآیند داوری آن است که تأثیر به‌سزایی در سرنوشت آن دارد. داوری مقاله، قضاوت دقیق یک پروژه علمی است كه موجب تقويت محتوي آن مي‌گردد. چندين الگويي پذيرفته شده در فرآيند داوری از زمان نوشتن مقاله، دریافت مقاله، تعیین تکلیف، چاپ و پس از چاپ مقاله وجود دارد كه به اختصار اشاره مي‌گردد (3-1). در شماره‌هاي بعد در مورد مزايا و معايب اين الگوها مطالبي نگارش خواهد شد.

1. داوري با اديتور مجله (Editorial Peer Review) : در این الگو تمامی فرآیند داوری و تصمیم‌گیری برعهده ادیتور مجله می‌باشد و ادیتور دسترسی کامل به مشخصات نویسنده دارد.
2. يك سو كور (Single blind): در این فرآیند داوری، یا داور از مشخصات نویسنده مقاله اطلاعاتی ندارد یا نویسنده مقاله به مشخصات داور مقاله دسترسی ندارد.
3. دوسوكور (Double blind). در این الگوی داوری هم نویسنده و هم داور از مشخصات همدیگر اطلاعی ندارند.
4. داوري باز (Open review): در این فرآیند داوری، هم نویسنده و هم داور به مشخصات همدیگر دسترسی کامل دارند.
5. داوري مشاركتي (Collaborative review): در این شیوه داوری، توسط مجله الگوی شبکه‌ای ایجاد شده که دران یا داوران با همدیگر در فرآیند داوری مشارکت و همفکری می‌کنند یا در الگوی دیگر این شبکه بین داوران مقاله و نویسنده ایجاد شده نقطه نظرات همدیگر را برای ارتقای مقاله در میان می‌گذارند.
6. داوري شخص ثالث (Third party review): در اين الگوي داوري، قبل از ارسال به مجله، مقاله توسط نفر سوم يا شركتي مورد داوري و نقد قرار مي‌گيرد. البته اين داوري تضميني بر پذيرش مقاله نيست.
7. داوري پس از چاپ (Post publication review): پس از چاپ، مقاله مورد ارزيابي و تجديدنظر قرار گرفته ايرادات در قالب يك صفحه نظر يا پيشنهادات عنوان مي‌گردد. در مواردي اين نظرات منجر به خروج مقاله چاپ شده از مجله مي‌گردد.
8. داوري آبشاري (Cascading review): اين نوع داوري در مجموعه يك ناشر مستقل (مانند الزوير) صورت مي‌گیرد. بهنگام رد مقاله توسط يك مجله خاص از اين ناشر، مقاله همراه با داوري‌ها انجام شده به مجله ديگري براي چاپ شدن ارجاع داده مي‌شود و در آنجا داوري ديگري صورت مي‌گیرد.