بررسي تأثير آموزش مبتني‌بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر عملکرد ايمن کارگران

نویسندگان

  • Isa Mohammadi Zeidi
  • Amir Pakpour Hajiagha
  • Banafsheh Mohammadi Zeidi

DOI::

https://doi.org/10.22100/jkh.v8i3.24

کلمات کلیدی:

آموزش، تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده، عملکرد ایمن، هنجار انتزاعی، کنترل رفتاری درک‌شده.

چکیده

مقدمه: سازمان‌های بهداشتی، رفتار را به‌عنوان عاملي کليدي زيربناي بيماري‌هاي شايع و مشکلات بهداشتي امروزه مي‌دانند. این مطالعه با هدف بررسي  تأثير مداخله آموزشی مبتنی‌بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده در بهبود عملکرد ایمن کارگران صنایع چینی شهرک صنعتی قزوین در نیمه اول سال 1389 طراحی و اجرا شده است.
مواد و روش‌ها: تعداد 75 کارگر در هریک از گروه‌های مداخله و شاهد، در یک کارآزمایی نیمه‌تجربی تصادفی کنترل‌شده شرکت کردند. اطلاعات دموگرافيک و داده‌های مرتبط سازه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده، آگاهی و عملکرد ایمن در آغاز، 3 ماه و 6 ماه بعد از مداخله، از طريق پرسشنامه خودگزارشي و چک‌لیست عملکرد ایمن جمع‌آوري شد. پانل خبرگان، ضریب آلفای کرونباخ، ضریب آزمون باز آزمون، ضریب کاپا برای تأیید ویژگی‌های روانسنجی ابزار به‌کار رفتند. مداخله آموزشی به همراه کتابچه در قالب 4 کلاس آموزشی 45-60 دقیقه‌ای با حضور 8- 15 کارگر در هر کلاس، به شیوه بحث گروهی با تمرکز بر سازه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده اجرا شد. داده‌ها با استفاده از آزمون آناليز واريانس داده‌هاي تكراري تجزیه‌و‌تحلیل شد.
نتايج: میانگین سنی شرکت‌کنندگان 7/4‌±31/0 سال بود و 65% آنها مرد بودند. قبل از آموزش، بین دو گروه از حیث متغیرهای دموگرافیک و متغیرهای اصلی پژوهش اختلاف معناداری وجود نداشت. اما پس از آموزش، یافته‌ها نشان‌دهنده تغییر معنادار میانگین امتیاز نگرش (از 5/4±17/2 به 4/4±25/6)، هنجار انتزاعی (از 2/1 ± 4/7 به 1/5±7/0)، کنترل رفتاری درک‌شده (از 1/1± 2/7 به 1/6±6/8)، قصد (از 3/6±8/0 به 2/8±10/9)، رفتار خودگزارشی (از 1/0±2/2 به 1/2± 3/6)، آگاهی (از 1/8 ± 7/0 به 1/5±9/8) و عملکرد ایمن (از 1/4‌±6/3 به 2/1‌±‌8/5‌)، پس از آموزش در گروه مداخله و عدم‌تغییر معنادار متغیرهای مذکور در گروه شاهد بود.
نتيجه‌گيري: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مداخله آموزشی بر مبنای سازه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده قادر است آگاهی، نگرش، هنجار انتزاعی و کنترل رفتاری درک‌شده کارگران را درباره رفتارهای ناایمن تغییر دهد و موجب بهبود عملکرد ایمنی آنها شود.

مراجع

Coggon D, Harris EC, Brown T, Rice S, Palmer K. Workplace: Work-related mortality in England and Wales, 1979-2000. Occup Environ Med 2010;67:12.

Choudhry RM, Fang D. Why operatives engage in unsafe work behavior: Investigating factors on construction sites. Saf Sci 2008; 46(4):566-584

Burton AK, Kendall NA, Pearce BG, Birrell LN, Bainbridge LC. Management of work-relevant upper limb disorders: a review. Occup Med (Lond) 2009;59(1):44-52.

Whysall Z, Haslam C, Haslam R. Implementing health and safety interventions in the workplace: An exploratory study Implementing health and safety interventions in the workplace: An exploratory study. Int J Ind Ergon 2006;3(9):809-818.

Howard J, Hearl F. Occupational safety and health in the USA: now and the future. Ind Health 2012;50(2):80-3.

Sue C, Bethman J, Helen R. Behavioral approach to safety management within reactor plants. Saf Sci 2004;42:825-839.

Reber RA, Walling JA, Chhokar JS. Reducing industrial accidents: A behavioral experiment industrial relations. American Society of Agricultural and Biological Engineers 1983;23:119-125.

Winum R, Ryterband E, Stephensen P. Helping organizations change: A model for guiding consultation. Consult Psychol Pract Res 2001;49:6-16.

Donald I, Young S. Managing safety: An attitudinal-based approach to improving safety in organizations. Leadership & Organization Development Journal 2001;17(4):13-20.

Baranowski T, Perry CL, Parcel GS. How individuals, environments, and health behavior interact: social cognitive theory. In: Glanz KK, Lewis FM, Rimer BK, editorss. Health Behavior and Health Education: Theory, Research and Practice. 2nd ed. Jossey-Bass, San Francisco, CA, 2003,153-178.

Geller S, Perdue S, French A. Behavioral-based safety coaching: 10 guidelines for successful application approach. Professional Safety 2004;49(7):42-49.

Kerman-e-Saravi F, Rakhshani F, Shahraki Pour M. Barresi karborde modele amozeshi Pender dar behbode raftarhaye behdashtiye kargaran. J of guilan university of Medical Science 2006;15(58):54-60.[Persian].

Key practical issues in strengthening safety culture INSAG-15: a report by the International nuclear safety advisory group, International atomic energy agency, 2002.

Sorra JS, Nieva VF. Hospital survey on patient safety culture. (Prepared by Westat, under Contract No. 290-96-0004). AHRQ Publication No. 04-0041. Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and Quality 2004.

Cooper MD, Phillips RA. Exploratory analysis of the safety climate and safety behavior relationship. J Saf Res 2004;35(5):497-512.

Mearns K, Whitaker SM, Flin R. Safety climate, safety management practice and safety performance in offshore environments. Saf Sci 2003;41:641-680.

Oliver A, Cheyne A, Thomas JM, Cox S. The effects of organizational and individual factors on occupational accidents. J Occup Organ Psychol 2002;75:473-488.

Siu O, Phillips DR, Leung T. Safety climate and safety performance among construction workers in Hong Kong: the role of psychological strains as mediators. Accid Anal Prev 2004;36 (3):556-562.

morken T, Moen B, Riise T, Helene S, Holien S, Langedrag A, et al. Effects of a training program to improve musculoskeletal health among industrial workers-effects of supervisors role in the intervention. Int J Ind Ergon 2002;30:115-127.

Torp S, Riise T, Moen BM. The impact of social and organizational factors on workers’ coping with musculoskeletal symptoms. Physical Therapy 2001;81:1328-38.

Robertson MM, Amick BC, Hupert N, Pellerin-Dionne M, Cha E, Katz JN. Effects of a participatory ergonomics intervention computer workshop for university students: A pilot intervention to prevent disability in tomorrow’s workers. Work 2002;18:305-314

Rigotti T, Schyns B, Mohr G. A short version of the occupational self-efficacy scale: structural and construct validity across five countries. J Career Assessment 2008;16;238

Schyns B, Von Collani G. A new occupational self-efficacy scale and its relation to personality constructs and organizational variables. European Journal of work and organizational Psychology 2002;11(2):219-241.

Greene B, DeJoy D, Olejnik S. Effects of an active ergonomics training program on risk exposure, worker beliefs, and symptoms in computer users. Work 2005;24: 41-52.

Troup JD, Ranhala HH. Ergonomics and training. Inter J Nursing Stud 1987;24:325-330.

Whysall Z, Haslam RA, Haslam C. Developing the stage of change approach for the reduction of work-related musculoskeletal disorders. J Health Psychol 2007;12(1):184-197.

Lajunen Timo, Rasanen Mikko. Can social psychological models be used to promote bicycle helmet use among teenager? A comparison of the health belief model, theory of planned behavior and the locus of control. J Safety Res 2004;35:115-123.

Ajzen I. Behavioral intervention based on the theory of planned behavior. Retrieved on January 15, 2008 from http://people.umass.edu/aizen/pdf/tpb.intervention. pdf.

Quin L, Rutter DR, Arnold A. Predicting and understanding the use of safety helmet use among schoolboy cyclists: A comparison of the theory of planned behavior and the health belief model. Psychol Health 1998;13:251-269.

Jenner EA, Watson WB, Miller L, Jones F, Scott GM. Explaining hand hygiene practice: An application of the theory of planned behavior. Psychol Health Med 2002;7(3):311-326.

Rundmo T. Employee’s images of risk. J Risk Res 2001;4(4):393-404.

Rutter DR, Quine L, Albery IP. Perceptions of risk in motorcyclists: Unrealistic optimism, relative realism and predictions of behavior. Br J Psychol 1998;89:681-696.

Johnson SE, Hall A. The prediction of safe lifting behavior: An application of the theory of planned behavior. J Saf Res 2005;36:63-73.

Mohammadi Zeidi I, Heydarnia A, Niknami SH, Safari A. The prediction of adoption with correct sitting postural habit: an application of the theory of planned behavior. European Journal of Scientific Research 2009;28(2):205-14.

Fogarty GJ, Shaw A. Safety climate and the theory of planned behavior: towards the prediction of unsafe behavior. Accid Anal Prev 2010;42(5):1455-59.

Sanaenasab H, Ghofranipour F, Kazemnejad A, Khavanin A, Tavakoli R. The effect of composed precede-proceed model, social cognitive and adult learning theories to promote safety behaviors in employees. Behbod 2007;12(1):11-25.[Persian].

Hazavehei MM, Shadzi S, Asgari T, Porabdian S, HassanZadeh A. The effect of safety education based on health belief model (HBM) on the workers practice of Borujen industrial town in using the personal protection respiratory equipments. Quarterly of Iranian occupational health 2008;5(1,2):21-30.[Persian].

Habibi E, Sharifi Rad G, Zarei K, Hasanzadeh A. Analysis of unsafe behavior pre-post educational intervention. Quarterly of Iranian occupational health 2008;5(3,4):52-9.[Persian].

Taghdisi MH, Madadzadeh N, Shadzi Sh, Hassanzadeh A. Effects of education interventions on the coke workers'immune performances on baznef model basis at isfahan melting factory, 2005. Journal of ILAM University of Medical Science 2008;16(3):20-29.[Persian].

Cheraghi J, Rezaali M, Amirkhani R, Alimoradi F. Effect of health and safety effect by routine and group discussion methods for promoting knowledge and attitude of East Esfehan mine workers. Toloe Behdasht 2003;2(2,4):44.[Persian].

Hatami F. study of effect of different method of occupational health education to Borojerd Nasaji employees about optimal usage of personal protection devise. Journal of Toloe Behdasht 2003;2(2,3):49.[Persian].

Lippin T, Eckman A, Calkin K, McQuiston T. Empowerment-based health and safety training: evidence of workplace change from four industrial sectors. Am J Ind Med 2000;38:697-706.

Lazovich D, Parker DL, Brosseau LM, Milton FT, Dugan SK, Pan W, et al. Effectiveness of a worksite intervention to reduce an occupational exposure: the Minnesota wood dust study. Am J Pub Health 2002;92(9):1498-1505.

Joshua HW, Geller ES. Behavior-based intervention for occupational safety: critical impact of social comparison feedback. J Saf Res 2000;31(3):135-42.

Cook S, McSween T. The role supervisors in behavioral safety observation. Professional Safety 2000;45(10):33-36.

دانلود

چاپ شده

2013-05-31

شماره

نوع مقاله

مقاله پژوهشي

مقالات بیشتر خوانده شده از همین نویسنده

<< < 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 > >>