بررسی وضعیت فلزات سنگین در خاک، آب و گیاه اراضی سبزیکاری شاهرود

نویسندگان

  • Saeid Nazemi دانشگاه علوم پزشكي شاهرود- دانشكده بهداشت- گروه بهداشت محيط
  • Ahmad Khosravi دانشگاه علوم پزشكي شاهرود- دانشكده پزشكي- عضو هيأت علمي

DOI::

https://doi.org/10.22100/jkh.v5i4.158

کلمات کلیدی:

فلزات سنگین، سبزیجات، جذب اتمی، محیط زیست، شاهرود.

چکیده

مقدمه: ورود فلزات سمی از طریق فعالیت­های انسانی باعث آلودگی بسیاری از خاک­ها شده است. فلزات سنگین از مهم­ترین آلاینده­ها در محیط زیست به­شمار می­روند. این مطالعه به­منظور تعیین غلظت فلزات سنگین در خاک، آب و گیاه اراضی سبزیکاری منطقه شهنما شاهرود انجام شده است.

مواد و روش­ها: سبزی­های مورد بررسی شامل سبزی­های برگی جعفری، تره، برگ چغندر، شنبلیله، شاهی، ریحان، تربچه و گشنیز بود. نمونه­برداری طی مدت 3 ماه در فاصله شهریور تا آبان 87 صورت گرفت. تعداد 180 نمونه جمع­آوری شده سبزیجات، آب و خاک، پس از آماده­سازی، توسط دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی مطابق با روش استاندارد  مورد آنالیز قرار گرفت.

نتایج: مقادیر میانگین غلظت سرب، کادمیوم، کروم، آرسنیک و روی در نمونه سبزیجات به­ترتیب برابر: 99/23، 09/2، 4/5، 26/5، 4/168 میکروگرم بر گرم به ازای بافت گیاه بود. میانگین غلظت فلزات سنگین در آب به­ترتیب: 55/7، 85/4، 78/0، 83/12 و 99/347 میلی­گرم در لیتر نمونه و در خاک به­ترتیب : 12/81، 43/14، 32/ 134، 08/ 19 و 435 میکروگرم به ازاي هر گرم نمونه خاک بود. مقايسه ميانگين غلظت مقادیر فلزات سنگین موجود در سبزیجات، آب و خاک با مقادیر استاندارد اختلاف معناداري را نشان مي­دهد به جز روي كه اختلاف معناداري با مقادير استاندارد نداشت. میزان غلظت سرب، کروم، کادمیوم و آرسنیک در انواع سبزیجات بالاتر از مقدار معمول آن می­باشد.

نتیجه­گیری: نتایج تحقیق بیانگر آلودگی آب، خاک و گیاه به فلزات سنگین در اثر مصرف کودهای شیمیایی، دفع غیر بهداشتی فاضلاب و احتراق سوخت­های فسیلی می­باشد.

مراجع

World Health Organization. reducing risks, promoting health life: The world health report.Geneva: World Health Organization;2003. Translated to Persian by: Ahmadvand A, et al. 2003.p.162-163.[Persian].

Wilson T, Temple N. Nutritional health: strategies for disease prevention. Human Press; 2001.p.16-93.

Torabian A, Mahjoori M. Effect of sewage irrigation on heavy metal uptake by leaf vegetables south of Tehran. Soil and Water Journal 2002;16(2):188-196.[Persian].

Burchett H. Increasing fruit & vegetable consumption among britishprimary school children: a review. Health Educ 2003;103(2):99-109.

Alloway BJ. Heavy metal in soil. New York: John Wiley and sons Inc;2001.p.20-28.

Food and Agricultural Organization(FAO). Summary and conclusions. In: 53rd Meeting, Rome, 1999 1-10June;Rome; 1999.p.123-130.

Merrington G, Alloway BJ. Determination of the residual metal binding characteristics of soil polluted by cd and pb. J. Water, Air and Soil Pollution 1997;100:49-62.

American Public Health Association(APHA). Standard methods for the examination of water and wastewater. 20th ed. Washington, D.C;1998.

Rajesh Kumar S, Madhoolika A, Fiona MM. Heavy metal (Cu, Zn, Cd and Pb) contamination of vegetables in urban India: A case study in Varanasi. Environ Pollut 2008;154(2):254-263.

Bahemuka TE, Mubofu EB. Heavy metal in edible green vegetable grown along the sites of the sinza and mismbazi rivers in dares salaam, tanzania. Food Chemistry 1999;66:63-66.

Samarghand MR, Karimpur M. Amounts of heavy metals in vegetable breeding waters contaminated with metals in the suburbs of Hamadan in 1996. Privacy Journal,Sabzevar Faculty of Medical Sciences2000;7(2): 45-53.[Persian].

Ali Celika, Kartalb AA, Akdoganb A, Kaskaa Y. Determining the heavy metal pollution in denizil. Environment International Journal 2005;31:105-112.

Ndiokwere CL. A study of heavy metal pollution from motor vehicle emissions and its effect on roadside soil, vegetation and crops in nigeria. Environmental Pollution Series B, Chemical and Physical 1984;7:35-40.

Harrison RM, Laxen DPH, Wilson SJ. Chemical association of lead, Cadmium and Zinc in street dust and soils. Environ Sci Technol 1981;15(11):1378-1383.

Institue of standards and Industrial research of Iran .Specifications for Drinking water;1997.[Persian].

Mohamadian M, Nouri J, Afshari N, Nassiri J, Nourian M. Investigation of heavy metals concentration in the water wells close to Zanjan zink and lead smelting plant. Iran j Health & Environmental 2008;1:51-56.[Persian].

Sharif Fazeli M, Ryahi Bakhteyari AR. Determination of lead in soil and paddy crops of the adjacent area of behshahr - amol highway. Journal of Agricultural Sciences 2002;7(4):43-49.[Persian].

Geen V, Zheng Y, Vestige R, Stute M, Horneman A, Dhar R, et al. Spatial variability of arsenic in 6000 tube wells in a 25 Km2 area of Bangladesh. Water Resources Research 2003;39(5):1140.

دانلود

چاپ شده

2010-04-24

شماره

نوع مقاله

مقاله پژوهشي

مقالات بیشتر خوانده شده از همین نویسنده

1 2 3 > >>