برآورد اندازه جمعيت گروه¬هاي پر خطر HIV در مردان 18 تا 45 ساله شهر کرمان با استفاده از روش Network scale up

چکیده

مقدمه: تخمين جمعيت گروه­هاي پرخطر يکي مهم­ترين پارامترهاي مورد نياز براي برنامه‏ريزي­هاي کلان کشوري در زمينه بيماري HIV/AIDS است. به­دليل مخفي بودن و دشواري در يافتن افراد متعلق به اين گروه­ها بايست به روش­هاي غير مستقيم تخميني از جمعيت اين گروه­ها زد و در اين بين روش network scale up يکي از روش­هاي مؤثر و متداول مي­باشد. هدف از انجام اين مطالعه برآورد اندازه گروه­هاي پرخطر HIV در مردان 18 تا 45 ساله کرماني با استفاده از اين روش است.

مواد و روش­ها: براي تخمين تعداد افراد پر خطر HIV، نمونه­اي به اندازه 500 نفر از مردان جوان 18 تا 45 ساله شهر کرمان انتخاب شد. براي جمع‏آوري اطلاعات از پرسش­نامه استفاده شد که شامل 1) از اين افراد پرسيده شده بود که چند مرد 18 تا 45 ساله کرماني را بر اساس معيار‏هاي تعريف شده براي براي تخمين اندازه شبکه مي‏شناسند،2) در مورد گروه­هاي پرخطر (مصرف‏کننده موادمخدر، مصرف موارد روانگردان، مصرف موارد به­صورت نامشخص و مواد الکلي) از افراد پرسيده شد که در شبکه خود آيا کسي را مي‏شناسند که متعلق به اين گروه­ها باشند. اگر جواب آنها بلي بود از آن­ها سؤال مي‏شد که در هر يک از اين گروه­ها چند نفر را مي‏شناسند.

يافته­ها: برآورد اندازه جمعيت بر اساس ميانگين ساده تعداد افراد شناخته شده در گروه­هاي پرخطر مصرف‏کننده مواد مخدر، مصرف موارد روانگردان، مصرف موارد به­صورت نامشخص و مواد الکلي به ترتيب برابر 10402، 2418، 3056 و 22572 نفر بوده است. اما بر اساس 5% ميانگين محصور شده اين اعداد براي اين گروه­ها به ترتيب برابر 6307، 581، 501 و 11143 نفر بوده است.

نتيجه­گيري: در صورتي که پيش‏فرض‏هاي اين روش به خوبي برقرار باشد مي‏توان به اندازه‏اي که از روش به دست مي‏آيد اعتماد کرد. اين مطالعه به­صورت يک مطالعه مقدماتي (Pilot) براي اولين بار در ايران انجام گرفته است. براي برآورد اندازه جمعيت گروه­هاي پرخطر در ايران، پيشنهاد مي‏شود مطالعات جامع‏تري از جمله مطالعات در بين زنان و در گروه­هاي سني متفاوت نيز اجرا شود.